Topvrouwen (NRC Handelsblad 13 oktober 2010)

(column over hetzelfde onderwerp: zie vorig blogje)

Het maakt Rutte niet uit welk etniciteit je hebt, welk geloof,welk geslacht, of welke seksualiteit. Het enige wat telt is of je een goed bestuurder bent, dan mag je minister worden. In woord en daad stapt dit kabinet af van het diversiteitbeleid bij het kiezen van bewindslieden. Na 10 jaar voortrekken en discrimineren, wordt in dit kabinet weer alleen maar geselecteerd op kwaliteit, en niet op kenmerken waar je toch niets aan kunt veranderen.

En dat leidt tot een kabinet met minder vrouwen dan in voorgaande jaren. 3 van de 12 ministers en 1 van de 8 staatssecretarissen is vrouw. Reden voor Cisca Dresselhuys om dit kabinet ‘middeleeuws’ te noemen. Reden voor Margriet van der Linden om haar eigen Opzij-vrouwenkabinet op te stellen (als dat kabinet daadwerkelijk geïnstalleerd zou worden zou de top van het bedrijfsleven een aanzienlijke leegloop van vrouwen te betreuren hebben.) En reden voor Neelie Kroes om maar weer eens een quotum voor te stellen. Als Eurocommissaris bestreed ze hartstochtelijk oneerlijke concurrentie, maar als het tussen mannen en vrouwen gaat is diezelfde oneerlijke concurrentie blijkbaar gerechtvaardigd.

Objectief bekeken heeft Rutte een uitstekende score behaalt op vrouwengebied. Annemarie Jorritsma mag dan wel zeggen dat de helft van de Nederlanders vrouw is, en dat dat in het kabinet dus ook zo moet zijn, ze vergeet dat maar een miniem percentage van die vrouwen ook daadwerkelijk een fulltime baan heeft. En die fulltime baan is wel nodig. In drie of vier dagen per week is het onmogelijk om je concurrenten voor een promotie te verslaan. 19% van alle Nederlandse voltijdbanen wordt ingevuld door een vrouw. 25% vrouwelijke ministers is dus een ruime representatie van de Nederlandse beroepsbevolking waaruit die ministers voortkomen.

Deze cijfers doen onze woeste feministen echter niets. Na jarenlange strijd voor gelijke rechten (daarvoor ben ik ze buitengewoon dankbaar) hebben ze een nieuw dogma: de praktische gelijkheid, gelijkheid voor de wet is niet meer genoeg. 40% vrouwen in het kabinet en in de top van Nederland, dan pas is de emancipatie compleet. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat vrouwen met al hun verworven vrijheden besluiten om thuis te blijven. Het kan niet zijn dat de vrouwenbeweging al die jaren heeft gevochten voor een stelletje halve huisvrouwen.

Dus concluderen de feministen dat vrouwen uit onvrede thuiszitten. Dat ze worden tegengehouden door tal van zaken. Bijvoorbeeld door een moederschapsculptuur waarin fulltime werkende moeders met de nek worden aangekeken. Door mysterieuze mannenkartels die elkaar de baantjes toeschuiven. Door te dure kinderopvang. Er is nieuwe strijd om te bevechten: Als vrouwen niet op eigen kracht in een kabinet of een raad van bestuur komen, dan moeten er met harde hand plekken worden vrijgemaakt door middel van quota of streefcijfers. Een soort invalidenparkeerplaatsen, spek-en-bonen ministers.

Maar de excuses voor al die deeltijdwerkers zijn discutabel. Het bestaan van zo’n mannennetwerk lijkt bijvoorbeeld hoogst onwaarschijnlijk. Er zijn geen massa’s vrouwen die met hun hoofd tegen het glazen plafond bonken, het lijkt maar om een enkeling te gaan die daadwerkelijk onterecht wordt gepasseerd. Een goed voorbeeld is Noorwegen, waar het mannennetwerk toch zo langzamerhand wel doorbroken zou moeten zijn met een quotum van 40%. Daar staan geen honderden topvrouwen te wachten tot ze een functie kunnen bekleden. Een handjevol vrouwen laadt hun karretje vol met zoveel mogelijk commissariaten die voor al die onvindbare topvrouwen bedoeld waren.

Ook de moeizame kinderopvang houdt de vrouw niet thuis. Sinds 2005 heeft de wet kinderopvang gezorgd voor een grote stijging in het aanbod van goede betaalbare crèches. Het enige wat dat tot gevolg heeft gehad is dat er meer vrouwen zijn gaan werken in die crèches, daarnaast heeft het het aantal uren dat vrouwen gemiddeld werken niet verhoogd.

Ik heb een heel andere verklaring voor het gebrek aan topvrouwen voor ministerposten en dat is het gebrek aan algemene vrouwelijke ambitie. Decennia van emancipatie hebben er niet toe geleid dat vrouwen net als mannen zijn geworden. 75% van de werkende vrouwen heeft een deeltijdbaan, tegenover 10% van de mannen. Vrouwen geven aan dat een optimale werkweek tussen de 20-27 uur duurt, dat is problematisch als je een ministerie wilt besturen. Vrouwen zorgen nog steeds vaker voor de kinderen en doen meer in het huishouden. En het allerergste is dat ze niet bevrijd willen worden. Vrouwen geven in onderzoeken massaal aan tevreden over die verschillen te zijn.

Maar dat is niet alles. Er is nog een laatste argument voor meer vrouwelijke ministers. Sommige mensen beweren dat meer vrouwen in een team tot betere prestaties leidt, dus dat Rutte alleen al voor de kwaliteit van het kabinet meer vrouwen had moeten charteren. Toch is hiervoor ook geen sluitend bewijs te vinden. Er is inderdaad een correlatie tussen percentage vrouwen in de raad van bestuur en het succes van een bedrijf. Maar het lijkt erop dat de causaliteit tussen die twee andersom ligt: dat succesvolle bedrijven meer ruimte, tijd en geld hebben om aan diversiteitenbeleid te doen. Net als dat deze bedrijven meer aan goede doelen geven, milieuvriendelijker zijn, meer personeelsfeestjes geven. Zodra de crisis toeslaat is het over met het vrouwenbeleid. Dan heeft men de luxe niet meer om uitgebreid te gaan zoeken naar die onvindbare topvrouw.

Nederland is er collectief bij gebaat als vrouwen meer en langer gaan werken. Een hogere arbeidsparticipatie is heel belangrijk voor de economie en de Nederlandse vrouwen zijn over het algemeen een uiterst capabel en hoog opgeleide groep. Maar stel dat het zo is, dat vrouwen echt wel carrière kunnen maken, maar dat ze gewoonweg hun huis, hun kinderen en hun deeltijdbanen verkiezen boven de dienstauto en de ministerraad. Dan zijn die streefcijfers voor vrouwelijke bewindslieden van de afgelopen tien jaar alleen maar een grove discriminatie geweest van misschien wel competentere en geschiktere mannen, die alleen om hun geslacht werden afgewezen. Het is uitstekend dat Rutte daar een eind aan maakt.