Ziekenhuizen (16.12.2009 nrc.next)

Stel. Het noodlot slaat toe. Oma wordt opgenomen in het ziekenhuis met een verwoestende beroerte. Binnen een dag verandert ze van een vrolijke zelfstandige vrouw in een zielig hoopje ellende. Ze kan zich niet meer verstaanbaar maken, niet meer zelf eten, lopen of naar het toilet en ze is ernstig in de war. Na twee weken krijgt ze een longontsteking. De familie realiseert zich, verslagen door verdriet, dat het beter is als de longontsteking niet behandeld wordt en ze oma laten gaan.

Maar de dokter vindt van niet. Volgend jaar worden de sterftecijfers namelijk gepubliceerd. Het ziekenhuis heeft daarom een nieuw credo: de patiënt wordt koste wat kost in leven gehouden. Want daar worden we op afgerekend, dat is wat Nederland wil.

En dan mag oma´s dood niet zoveel uitmaken in de ranking (omdat er gecorrigeerd wordt voor leeftijd en diagnose). Als de raad van bestuur van dat ziekenhuis bezorgd is over de sterftecijfers, zal alles in werking worden gesteld. Dus oma krijgt antibiotica. En ze wordt gereanimeerd als dat nodig is. En als de ontsteking over is, mag ze in bijna vegetatieve staat naar het verzorgingstehuis. Weer een sterftegeval minder, weer een stapje omhoog in de ranking.

Iedereen is opgetogen nu ziekenhuizen na zware druk van minister Klink hebben beloofd hun sterftecijfers vrij te geven. Maar het is onduidelijk wat de patiënt er precies aan heeft. De ziekenhuizen publiceren de cijfers namelijk niet per afdeling, maar voor het ziekenhuis als geheel. Aan dit soort cijfers heb je als patient die een specifieke operatie moet ondergaan niet veel.

Maar meer informatie voor de patiënt is dan ook niet het enige voordeel. De sterftecijfers zouden ook de zorg zelf moeten verbeteren. Er wordt namelijk aangenomen dat artsen veel beter hun best gaan doen door dit soort prikkels. Dat een zieke patiënt op een operatietafel niet genoeg is om het beste in de arts naar boven te halen. Dat er een soort wedstrijdje voor nodig is. Een wedstrijdje ‘mensen in leven houden’.

Het is geen eerlijke wedstrijd. Soms is het namelijk beter om te verliezen. Soms is het stoppen met behandelen en iemand laten sterven, de beste zorg die er is. Een goed ziekenhuis is ook bereid om die zorg te verlenen.