SWIFT (7 juli 2010, nrc.next)

Gelukkig is het Verdrag van Lissabon er. En gelukkig hebben we in Nederland niet eerst aan het volk gevraagd of het dat verdrag wel wilde.

Want de uitkomst van een referendum was zeer waarschijnlijk ‘nee’ geweest. ‘Nee’, omdat Turkije niet lid mag worden. ‘Nee’, omdat we eigenlijk niets van dat verdrag begrijpen. ‘Nee’, gewoon omdat het kan. Het werd ‘ja’ omdat het D66-kamervoorstel voor een referendum geen meerderheid kreeg. Het was een absolute overwinning voor de democratie.

Een voorbeeld zien we morgen. Dan stemt het Europees Parlement over het ‘Swift’-akkoord, over de uitwisseling van gegevens over banktransacties tussen Europa en de Verenigde Staten Dit akkoord is beter en strenger dan ooit. Eerdere versies maakten het mogelijk dat de VS te pas en te onpas informatie konden krijgen over Europese transacties. De VS vonden dat veilig en de Europese Commissie wel handig, omdat ze dan zelf geen veiligheidsanalyse hoefde uit te voeren. En ach, de VS had beloofd héééél voorzichtig te zijn met de privégegevens van de Europese burger. En je weet toch: als je niks te verbergen hebt...

De Commissie dacht begin dit jaar deze situatie stilzwijgend te kunnen verlengen. Maar dat bleek onmogelijk, in na het Europa van het Lissabon-verdrag. Er zit nu een Europees Parlement dat mag bijten. En het eerste wat het parlement kapotbeet was het eerdere Swift-ontwerp, dat inhield dat er nóg vijf jaar gemarchandeerd zou worden met onze privacy.

Het nieuwe voorstel is verre van perfect. Maar voor het eerst sinds 2001 wordt de toegang tot onze gegevens beperkt en gecontroleerd. Of, zoals europarlementariër Sophie in’t Veld (D66) uitlegt: Vroeger stuurden we de hooiberg, nu alleen de naald.

D66 gaat voorstemmen. Omdat ze inzien dat effectief privacy beschermen alleen lukt als je je niet te extreem opstelt. Wie altijd principieel tegen stemt, maakt zichzelf politiek irrelevant.

En datzelfde geldt voor het afgeketste referendum: Als dat extremistische democratiedenken van D66 een meerderheid had gekregen, hadden we nu nooit dat bijtende Europese parlement gehad. Wie effectief de democratie wil bevorderen moet soms het volk even de mond snoeren.