donderdag 31 december 2009

Zo veilig mogelijk (nrc.next 30.12.2009)

Vliegt u in het komende jaar naar de Verenigde Staten? Dan wordt u niet alleen gefouilleerd, ook worden al uw tassen opengemaakt en doorzocht. Schiphol besloot de veiligheidsmaatregelen aan te scherpen na de mislukte aanslag van vorige week. Het was een paniekerige reactie, alsof ze betrapt waren op nalatigheid, alsof ze er al die tijd met de pet naar hadden gegooid. En nu het kalf verdronken is…

Ik vind Schiphol een prachtbedrijf. Ons kleine land herbergt het twaalfde vliegveld ter wereld. Het vervoert jaarlijks bijna 50 miljoen reizigers. Je kan ervan uitgaan dat zo’n groot vliegveld over zijn veiligheidsbeleid heeft nagedacht. Dat experts een zorgvuldige afweging hebben gemaakt tussen de risico’s, de logistieke mogelijkheden en de privacybelangen. En dat Schiphol daarmee een zo veilig mogelijk vliegveld nastreeft, zonder dat die veiligheid 100% gegarandeerd kan worden.

Waarom doet Schiphol dan alsof het zo verbaasd is dat dit heeft kunnen gebeuren? Waarom die paniek? Waarom geen persconferentie met een rationele PR-meneer en een beetje nerderige veiligheidsexpert die benadrukt op welke overwegingen het veiligheidsbeleid gebaseerd is? In alle rust hadden ze erop kunnen wijzen dat dit soort incidenten kunnen plaatsvinden, maar dat de kans erop erg klein is. Ze hadden indianenverhalen over amateuristisch beveiligingspersoneel uit de wereld kunnen helpen en de sceptici de mond kunnen snoeren.

En als ze echt lef hadden, als ze echt vertrouwen hebben in hun eigen bedrijf, hadden ze erop kunnen wijzen dat de aanslag mislukt is. Het enige wat je namelijk kunt meten, is het resultaat. En het resultaat is dat er geen doden zijn gevallen, onder andere doordat er een essentieel element in de bom van de terrorist ontbrak: een simpele metalen omhulsel om de springstof onder druk te houden. Het zou dus zomaar kunnen dat het vliegtuig onder andere is gered door een eenvoudig metaaldetectiepoortje op Schiphol.

En tenslotte hadden ze kunnen zeggen dat vliegen nog steeds de veiligste manier van reizen is. Dat Schiphol nog steeds alle vertrouwen heeft in zijn veiligheidsbeleid en dat dus ook niet op basis van één incident gaat aanpassen. Het zou me gerust hebben gesteld. Niks is enger dan een paniekerig Schiphol.

woensdag 23 december 2009

Seriously (nrc.next 23.12.2019)

Heel Nederland wordt warm door Serious Request. Het zijn niet alleen 3 dj’s die zichzelf uithongeren in een soort vierkanten aquarium op de Grote Markt, nee, het is een volksbeweging. Iedereen moet meedoen! Je kan ze steunen via facebook, liedjes aanvragen, collectebussen vouwen, kerstzegels kopen of gewoon net als de dj’s een weekje aan zelfkastijding doen en je daarvoor laten betalen. Het is allemaal hartverwarmend.

Dit jaar wordt met de opbrengst klamboes gekocht om de malaria te bestrijden. En ook al betwijfelen steeds meer mensen of ontwikkelingshulp wel werkt, en of malaria nog wel zo’n urgentie heeft nu afgelopen jaar de sterftecijfers bijna zijn gehalveerd, geld geven is heerlijk. Een actie op touw zetten maakt je een soort lokale held. En zeg nou zelf, dat saamhorigheidsgevoel is toch ook wat waard?

De ramen van het glazen huis barsten bijna van de euforie. ‘Fantastisch!’ roepen de dj’s om de haverklap in de microfoon. ‘Iedereen draagt zijn steentje bij’. Onder het motto ‘schijt aan de muggen’ verkopen de vrouwen van een kinderdagverblijf vieze poepluiers voor 20 cent per stuk. De kappers van Groningen verkopen de vette haren van hun klanten per centimeter. En midden in de nacht staat een meisje wankelend voor de microfoon te vertellen dat ze al achttien bier heeft gedronken. Per biertje kan er weer één neger onder een klamboe slapen. ‘Meid!’ gilt Giel. ‘Waanzinnig. Ga zo door!’

En natuurlijk komt er om de haverklap weer een bekende Nederlander het Glazen Huis binnen stormen om ook zijn gezicht te verbinden aan deze vreugde. Junkie XL! Wat een verrasing! Do! Wat geweldig! Trijntje! Heerlijk dat je er bent! Youp!

Wacht eens even. Youp? Youp van’t Hek? Ja, inderdaad. Youp van’t Hek. Zelfs hij is gezwicht en komt moppen tappen voor het uitzinnige publiek. Jarenlang heeft hij gekankerd op dit soort evenementen, maar ach, hij wordt ook een dagje ouder, en zijn publiek ook. Een beetje exposure bij een jonge zender als 3FM kan hij wel gebruiken. Dus zwijgt hij en deint schouder aan schouder mee met mediageil Nederland. Het feest kan niet meer stuk.

woensdag 16 december 2009

Ziekenhuizen (16.12.2009 nrc.next)

Stel. Het noodlot slaat toe. Oma wordt opgenomen in het ziekenhuis met een verwoestende beroerte. Binnen een dag verandert ze van een vrolijke zelfstandige vrouw in een zielig hoopje ellende. Ze kan zich niet meer verstaanbaar maken, niet meer zelf eten, lopen of naar het toilet en ze is ernstig in de war. Na twee weken krijgt ze een longontsteking. De familie realiseert zich, verslagen door verdriet, dat het beter is als de longontsteking niet behandeld wordt en ze oma laten gaan.

Maar de dokter vindt van niet. Volgend jaar worden de sterftecijfers namelijk gepubliceerd. Het ziekenhuis heeft daarom een nieuw credo: de patiënt wordt koste wat kost in leven gehouden. Want daar worden we op afgerekend, dat is wat Nederland wil.

En dan mag oma´s dood niet zoveel uitmaken in de ranking (omdat er gecorrigeerd wordt voor leeftijd en diagnose). Als de raad van bestuur van dat ziekenhuis bezorgd is over de sterftecijfers, zal alles in werking worden gesteld. Dus oma krijgt antibiotica. En ze wordt gereanimeerd als dat nodig is. En als de ontsteking over is, mag ze in bijna vegetatieve staat naar het verzorgingstehuis. Weer een sterftegeval minder, weer een stapje omhoog in de ranking.

Iedereen is opgetogen nu ziekenhuizen na zware druk van minister Klink hebben beloofd hun sterftecijfers vrij te geven. Maar het is onduidelijk wat de patiënt er precies aan heeft. De ziekenhuizen publiceren de cijfers namelijk niet per afdeling, maar voor het ziekenhuis als geheel. Aan dit soort cijfers heb je als patient die een specifieke operatie moet ondergaan niet veel.

Maar meer informatie voor de patiënt is dan ook niet het enige voordeel. De sterftecijfers zouden ook de zorg zelf moeten verbeteren. Er wordt namelijk aangenomen dat artsen veel beter hun best gaan doen door dit soort prikkels. Dat een zieke patiënt op een operatietafel niet genoeg is om het beste in de arts naar boven te halen. Dat er een soort wedstrijdje voor nodig is. Een wedstrijdje ‘mensen in leven houden’.

Het is geen eerlijke wedstrijd. Soms is het namelijk beter om te verliezen. Soms is het stoppen met behandelen en iemand laten sterven, de beste zorg die er is. Een goed ziekenhuis is ook bereid om die zorg te verlenen.

vrijdag 11 december 2009

Hockeystickgate (column NRC-Handelsblad 11.12.2009)

2009 was het jaar dat ik voor de wetenschap koos. Ik had op vele vacatures kunnen solliciteren na mijn afstuderen maar ik koos voor een academische carrière . Het promotieonderzoek betekende dat ik me jarenlang zou beperken tot één onderwerp, voor een laag salaris, met het risico dat het onderwerp na vier jaar compleet irrelevant zou zijn. En waarom? Omdat niets boven de wetenschap gaat. Omdat wetenschappers niet geloven, maar meten. Omdat wetenschappers werken vanuit nieuwsgierigheid in plaats van de drang naar meer omzet. Omdat wetenschappers niets verkopen, niets betogen, maar logisch concluderen uit repliceerbare resultaten. Kortom, de wetenschap heerst. Of tenminste, hoort te heersen.

En daarom raakte het mij extra hard om te zien hoe uit gehackte e-mails blijkt dat klimaatwetenschappers met onderzoeksdata gesjoemeld hebben: ze hebben de onverklaarbare afkoeling van de aarde die sinds 1998 plaatsvindt in hun publicaties proberen te verbergen. De inmiddels beroemde ‘hockeystick-grafiek’ die moest aantonen hoe de temperatuur in de afgelopen decennia plotseling steeg, was gemanipuleerd, nep, trucage.

Lang heb ik getwijfeld aan de link tussen broeikasgassen en de opwarming van de aarde. Er was teveel hysterie, teveel complottheorien. Plotseling was je een ‘gelovige´ of een ‘ontkenner’. Mensen hadden het over ‘the end of human kind as we have come to know it’ en Al Gore liet zelfs een atoombom ontploffen in de trailer van an Inconvenient Truth.

Dezelfde klimaatwetenschappers die nu gesjoemeld blijken te hebben overtuigden me eerder dat de klimaatverandering echt was, een logische conclusie op basis van betrouwbare meetgegevens. In mijn ogen waren het integere wetenschappers die geen Hollywood films maakten, maar boeken schreven met titels als ‘Improved Understanding of Past Climatic Variability from Early European Instrumental Sources’. Van deze mensen, nam ik het onaannemelijke aan: dat niet de zon verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde maar een gas dat maar 0,04% van de atmosfeer uitmaakt. En dat had ik niet moeten doen.

Deze ´hockeystick gate´ betekent niet dat global warming niet bestaat of dat er geen reden meer is om productie en consumptie wereldwijd aan banden te leggen. Het betekent wel dat er hoogverraad is gepleegd. Dat er wetenschappelijke doping is gebruikt. Op het hoogst denkbare podium heeft de wetenschap gefaald in één van haar belangrijkste taken: de samenleving voorzien van theorieën en adviezen waarop goed beleid kan worden gebaseerd. De klimaatwetenschappers hadden me niet dieper kunnen teleurstellen.

Maar er waren ook wetenschappers die me dit jaar wel hoopvol stemden. Ab Osterhaus bijvoorbeeld, toonbeeld van een topwetenschapper in zijn gebied, de virologie. Iemand die niet alleen publiceert, adviseert en doceert, maar ook zorgt dat zijn uitvindingen impact hebben door ze te patenteren en ze tot een commercieel succes te maken. Zo profiteert de maatschappij maximaal van zo’n wetenschapper: niet alleen komen we als mensheid steeds meer te weten, de informatie wordt ook omgezet in producten die de volksgezondheid direct verbeteren. Ab Osterhaus is dus, zoals het een topwetenschapper betaamd, naast zijn baan bij het Erasmus Medisch Centrum ook hoofdadviseur van minister van volksgezondheid Ab Klink en aandeelhouder van een contractonderzoekbureau op het gebied van virussen.

2009 was een bewogen jaar voor hem. Hij werd verguisd omdat hij angst zou zaaien terwijl die Mexicaanse griep niets was om voor te vrezen. Ook zou hij persoonlijk gewin (via zijn aandelen) laten meetellen in zijn advies aan Klink om vaccins aan te schaffen.

Ik zou graag willen dat ik de integriteit van wetenschappers kan meten, maar dat kan niet. Ik kan alleen maar geloven in hun oprechtheid. Ik kan alleen maar geloven dat Ab Osterhaus geen persoonlijk voordeel heeft behaald uit dat advies, dat er van zijn hand geen geheime emailconversaties te vinden zijn. Het enige wat ik zeker weet is dat Klink, op advies van Osterhaus, als één van de eerste genoeg vaccins bestelde om er zeker van te zijn dat Nederland maximaal beschermd was tegen een zeer besmettelijk virus waarvan niemand wist hoe ernstig het zou kunnen worden. Ik geloof dat het deskundige advies van Osterhaus Nederland daarmee veiliger heeft gemaakt. Wetenschappers als hij stemmen mij positief over mijn keuze voor een academische carrière. Hij heeft mijn vertrouwen voor het komende jaar.

woensdag 9 december 2009

Neelie en de feministen

‘Vrouwen zien elkaar nog te veel als concurrenten.’ zei Neelie Kroes in een interview met Elsevier vorige week. ‘Ze zouden onderling wat genereuzer mogen zijn.’

Juist om dit soort uitspraken is ze een onnatuurlijk boegbeeld van de vrouwenbeweging. Prijsafspraken, overheidssteun, kartelvorming, werden grof aangepakt onder haar bewind. Maar op de werkvloer is concurrentievervalsing blijkbaar wel geoorloofd. Wat mannen niet mogen: samenspannen tegen vrouwen, mogen vrouwen, nee moeten vrouwen wel, om elkaar in het zadel te houden.

Neelie Kroes is iemand waar ik anti-feministisch van wordt. Zij is het rolmodel van de vrouw die geen hulp nodig heeft. Sterker nog, ze paste zo goed in de elite van de Europese politiek, dat ik er nooit bij stil had gestaan dat ze een vrouw was. Of althans, dat dat iets bijzonders zou zijn.

Vroeger konden vrouwenrechten haar niet boeien. Nu, als Eurocommissaris, pleit ze gepassioneerd voor quota, zoals in Noorwegen waar 40 procent van de top in het bedrijfsleven uit vrouwen moet bestaan. En niet alleen dat: vrouwen zouden ook niet meer met elkaar moeten concurreren.

Want willen de feministen dat zulke quota een succes worden, dan moet het inderdaad afgelopen zijn met die onderlinge strijd. Als er eenmaal een bepaald percentage vrouwen in de top van het bedrijfsleven zit, dan moet dat natuurlijk wel zo blijven. Wat gebeurt er als die 40 procent is gehaald? Is het mannenkartel dan doorbroken en mag het quotum afgeschaft worden? Of moet het quotum blijven, omdat anders de percentages weer naar beneden sijpelen? Wat als blijkt dat dat mannenkartel eigenlijk niet bestond en vrouwen zelf ook meer mannen in de raad benoemen (omdat ze nu eenmaal meer capabele mannen in de subtop vinden)?

Volgens mij betwijfelt Kroes nu al dat zo’n hoog percentage vrouwen in de top zonder discriminatie in stand kan blijven. Er van elke vrouw in zo’n topfunctie. Ze moeten elkaar benoemen, anders zullen de quota altijd moeten blijven. En waarschijnlijk gaat die overheidssteun zelfs Kroes te ver.

vrijdag 4 december 2009

Het zal wel de schuld van die verdorven Ipods zijn (artikel next en Handelsblad 4.12.2009)

‘Grenzeloze generatie is egoïstisch.’, ‘Jongeren zijn hedonistischer dan ooit’, ‘Ouders van nu kunnen niet meer opvoeden.’ Afgelopen maandag brak een nieuwe week van generatie-bashen aan. Dit alles ter gelegenheid van het boek ‘Grenzeloze Generatie’ dat gepresenteerd werd door onderzoeksbureau Motivaction ter gelegenheid van hun 5e jubileum. En wat is er feestelijker dan met geheven vingertje een boek te presenteren over de verdorvenheid van onze jongste maatschappijgenoten.

Lezen van het boek is niet nodig, de illustrerende plaatjes zeggen genoeg. Achtereenvolgens zien wij: jongere met frikadel speciaal, jongeren die de fotograaf moonen, jongeren die hun middelvinger opsteken, jongeren met hun voeten op de bank in de trein, jongeren met bierflesjes, en een jongen met een ‘Fuck you’ trui aan. Aanschouw onze generatie: we zijn asociaal, materialistisch, zelfingenomen en egocentrisch. Er is ergens iets flink mis gegaan met onze opvoeding.

Die conclusies werden massaal overgenomen door de media. Het publiek vond het prachtig. Alle babyboom-abonnees likkebaardden bij zoveel bevestiging van wat ze eigenlijk allang wisten. Maar waar baseren de schrijvers hun conclusies eigenlijk op? Na het zien van de onderzoeksresultaten kon ik maar één conclusie trekken: er is niet zoveel veranderd in de afgelopen tien jaar. Jongeren houden er nog steeds van om op te vallen. Jongeren vinden het nog steeds leuk om geld uit te geven. Jongeren zetten zich nog steeds minder in om hun woonomgeving leefbaar te houden. Daarin is allemaal niets verandert. In 80% van de vragen die de jongeren beantwoord hebben zijn er geen verschuivingen waar te nemen ten opzichte van tien jaar geleden.

Sterker nog, in veel gevallen zijn het juist de oudere generaties die veranderen. Zo houden ouderen steeds meer van gewelddadige films, en ze vinden het ook fijner om bekeken te worden dan tien jaar geleden. De jongeren zijn daar allemaal verrassend gelijk in gebleven. De geobserveerde trends in de mentaliteitsverandering van de ‘grenzeloze generatie’ zijn flinterdun. Maar ja, Motivaction viert maar één keer zijn 5e jubileum. En dan is het wel zo leuk als je een ingrijpende maatschappelijke verschuiving signaleert.

Niet alleen de veronderstelde mentaliteitsverandering wordt als probleem gezien. Ook de gedragsveranderingen die de afgelopen tijd worden gesignaleerd vindt het boek zorgwekkend, ook al zijn die vaak in de media schromelijk overdreven, of zonder bewijs. Dat comazuipen bijvoorbeeld. Recentelijk komt aan het licht dat juist 55-plussers steeds vaker een drankprobleem hebben. Oftewel: we drinken allemaal meer alcohol, niet alleen de jeugd. Een ander voorbeeld is breezerseks. Meisjes zouden hun lichaam in ruil voor een sigaret, hamburger of breezer aan iedereen aanbieden. Rouvoet en Plassterk schreven bezorgde nota’s en beleidsstukken over de pornoficering van de maatschappij en de walgelijke seksuele moraal bij menig tiener. Maar wat bleek uit onderzoek van het ministerie van VWS? Ruilseks komt wel voor, maar is van alle tijden. Jongeren hebben wel eerder seks, maar blijven gemiddeld lang in een monogame relatie. Oftewel, het valt allemaal wel mee.

Maar leg dat maar eens uit aan de gemiddelde babyboomer. Geen enkele weerlegging, afzwakking of nuance haalt de voorpagina. En telkens als een jeugdige een grote mond geeft, of zijn middelvinger opsteekt, ziet hij de stelling bevestigt. En denkt daar voor het gemak bij dat de jeugd niet alleen brutaal is, maar ook steeds brutaler wordt. Of zoals de Volkskrant stelt: ‘de jongere generatie is een sociale tijdbom’.
Over de betrokkenheid van de jeugd werd al vaker bezorgd geschreven. In het boekje ‘Boeiuh’ stelde nrc.next columnist Rob Wijnberg al dat we nauwelijks naar het journaal kijken, dat we niet lid zijn van een politieke partij en nooit eens een goed boek lezen. Recentelijk kwam de mentaliteit van de jongste generatie weer uitgebreid aan bod in het AOW-debat (onder andere op de nrc-site naar aanleiding van een artikel van mijn hand). Ons werd gebrek aan solidariteit en respect verweten, wij kijken niet om naar de zwakkeren en ouderen in de samenleving. En ook deze schrijvers komen tot de conclusie: met de maatschappelijke betrokkenheid van de jeugd is het behoorlijk mis.

Dit boek wijdt dat aan onze opvoeding. De ouders van tegenwoordig zijn te druk met zichzelf bezig om belangrijke normen en waarden over te brengen op hun kinderen. Een causaal verband tussen de opvoeding en de mentaliteit van een groep die grotendeels het ouderlijk huis al heeft verlaten ontbreekt hier compleet. Het is niet duidelijk of we onze normen en waarden nou dankzij, of ondanks onze egoïstische ouders hebben gekregen. Maar één ding is zeker: iemand moet de schuld krijgen van de ziekte van deze generatie. Als het de ouders niet zijn, dan moet het wel aan het onderwijs liggen. Of misschien waren het de video-games, of de Ipod, of dat gechat en getwitter de hele tijd? Niemand weet wat dat met de hersenen van een kind kan doen.

Of ligt het aan iets anders? Kan je ook gewoon volledig rationeel en bij zinnen zijn, en tóch tegen meer solidariteit zijn? Kan je vinden, zonder een psychopaat te zijn of een klootzak, dat 52% in het hoogste belastingtarief een beetje teveel betrokkenheid is? Dat het importeren van één miljoen buitenlanders uit pure solidariteit wat ver gaat? Is het denkbaar dat deze generatie niet ziek is, of alcoholistisch, of een lage moraal heeft, maar er gewoon andere normen en waarden op nahoudt?

Jelte Wiersma, redacteur van Elsevier, liet in augustus dit jaar aan de hand van verschillende onderzoeken exact deze trend zien: ’s Lands jongste generatie is niet ziek, ze zijn gewoonweg iets rechtser en behoudender dan hun ouders. De jeugd vindt familiewaarden en vriendenkring steeds belangrijker, ze zijn vaderlandslievender, er wordt weer meer getrouwd. We vinden dat er gewerkt moet worden, dat men rendabel moet zijn, dat je verantwoordelijk bent voor je eigen carrière en succes. Dat is niet asociaal, dat is een logische reactie in een maatschappij die doordrenkt is met de linkse waarden van hun ouders.

Vergeet niet dat nieuwe principes niet per se slechte principes zijn als gevolg van een slechte opvoeding of moraal. De babyboomers waren ook ooit de verdorven generatie toen hun ouders erachter kwamen dat de kinderen preutsheid, bescheidenheid en vlijt niet meer zo hoog in het vaandel hadden als zijzelf. De geschiedenis herhaalt zich. En pas als de heilige huisjes van de babyboom generatie niet meer absoluut zijn, zal er weer ruimte komen voor het nieuwe geluid van deze veelbelovende generatie.

woensdag 2 december 2009

Nog niet naar huis (column nrc.next 02.12.2009)

In Kamp Holland gaat het leven gewoon door. Beetje fitnessen, beetje internetten, even stoer kijken voor de foto met Wim Lex, vervolgens op levensgevaarlijke missie in het armste land ter wereld en ’s avonds kan er weer worden gelachen met die gekke Guido Weijers. Giel Beelen moet tijdens de lunch nog wel even plat op zijn buik gaan liggen als het luchtalarm gaat, maar ’s avonds zet hij alsof er niets gebeurd is nog een laatste plaatje op: Handjes op elkaar mannen! Voor het vaderland! Daar gaat ie: ‘WE GAAN NOG NIET NAAR HUIS, NOG LANGE NIET, NOG LANGE NIET’.

Obama kondigt maandagnacht 30.000 extra troepen aan, Engeland stuurt al 500 man extra, Frankrijk blijft, Polen blijft, zelfs Duitsland, dat allergisch is voor oorlog, blijft. En Verhagens handen jeuken. Hij wil niets liever dan dat als de Toppers in 2011 weer bij elkaar komen, de handjes ook in Kamp Holland weer de lucht in kunnen.

Ja, natuurlijk waren er toezeggingen. We zouden in 2010 vertrekken. Maar uiteindelijk viel het toch reuze mee met de publieke tegenstand? Zelfs toen de eerste bodybags naar huis kwamen werd er niet tegengesparteld, waren er geen demonstraties. Men bleef thuis en ondertekende gelaten de online condoleanceregisters. Het zou ongepast zijn om vragen stellen. Dat hadden die jongens niet gewild.

Ik wil geen condoleanceregister meer tekenen. Ik wil geen rekening meer houden met wat de omgekomen militairen wel of niet hadden gewild. Ik wil dat we daar weg gaan. In acht jaar is het niet gelukt om Bin Laden te vangen, of om een geloofwaardige regering te installeren, of om eerlijke verkiezingen te organiseren, laat staan om de Taliban te verslaan. En wij surfen elke maand weer naar een hyves-profiel om te zien dat de 20-jarige soldaat-der-eerste-klasse Timo een bootje had voor de Amsterdamse grachten. En dat korporaal Aldert net 22 was geworden. Zijn lievelingsfilm was Scarface.

Onzichtbare ‘Support our troops’ stickers prijken op veel Nederlandse auto’s en voordeuren. Zolang wij de missie en de jongens zo hartstochtelijk blijven steunen, en zolang geen enkele politieke achterban, noch links, noch rechts, noch christelijk, echte verontwaardiging tentoonspreid, is het nog niet klaar in Afghanistan. Wij gaan nog lang niet naar huis.

woensdag 25 november 2009

Horror op IDFA (25.11.2009, nrc.next)

Dag 1. Documentaire festival IDFA begint wat lafjes met films over drugsverslaafden, films over oorlogsgebieden en films over drugsverslaafden in oorlogsgebieden.

Dag 2: IDFA raakt op gang met reeksen documentaires over de ‘dingen die we niet mogen weten’. ’s Ochtends is er ‘The idiot cycle’ over chemische bedrijven die ons doodziek maken met gengewassen en synthetische chemicaliën. Ze vinden het niet erg dat we allemaal kanker krijgen, want met kankermedicijnen verdienen ze ook fortuinen. ’s Avonds is er de documentaire ‘American Casino’ over de bank die arme mensen veel te dure leningen aansmeert. Ze krijgen dan wel geen kanker maar verliezen wel hun huis.

Dag 3: anti-kapitalisme dag. ’s Ochtends is er het onvermijdelijke ‘Capitalism, a love story’ van Michael Moore. Daarna is er ‘the shock doctrine’, over hoe kapitalisme ontwikkelingslanden kapot maakt. En ‘Tapped’, over mineraalwater-bedrijven die (gedreven door datzelfde kapitalisme) arme mensen bij hun schone drinkbronnen wegjagen. Niet dat u dat mag weten. Maar IDFA laat het toch zien.

Dag 4: Voedsel-is-gif-dag. Ook in ‘Scientists under attack’ spelen gengewassen de hoofdrol. Voedselbedrijven wereldwijd zijn met niets anders bezig dan zorgen dat er giftige producten op uw bordje belanden. Nog steeds niet overtuigd? Zelfs de hardnekkigste ontkenner geeft zich om half acht over bij het zien van ‘Food Inc’. Het is een horrorfilm: koeien staan niet meer gezellig in de wei bij keuterboertjes, varkens rollen niet meer zorgeloos in de modder. Ze staan tot hun knieën in de uitwerpselen op megafarms. En hun vlees maakt u en uw kinderen doodziek.

Dag 5: Het enige wat mooier is dan een film over de dingen die we niet mogen weten, is een film die zo geheim is, dat hij bijna verboden werd. Op dag 5 speelt er zo één: ‘Bananas’, over Nicaraguaanse bananentelers die onvruchtbaar werden door pesticide van hun werkgever Dole food. Het bedrijf spande een rechtzaak aan tegen de filmmakers. Maar die verloren ze. De waarheid overwon.

Er is geen festival bezoeker die er dan nog aan twijfelt: we leven in een verschrikkelijke wereld. En ze willen niet dat we dat weten. Goddank voor IDFA. Zonder hen zouden we voor altijd in het duister blijven.

woensdag 18 november 2009

Zeggekorfslak (18.11.2009)

Kent u de korenwolf nog? Dat is een soort hamster. Een hele bijzondere hamster. Tien jaar geleden heeft deze hamster in zijn eentje de bouw van een bedrijventerrein in de buurt van Heerlen stil gelegd. Limburg snakte naar werkgelegenheid, maar eerst werd een speciale hamsterwerkgroep ingericht om naar het beest te zoeken. Hij werd nooit gevonden. Na jaren van juridische procedures kon er worden gestart met bouwen. Maar het project werd geen groot succes. Bedrijven treuzelden om zich te vestigen, doodsbang om de mysterieuze hamster (en dus de dierenbescherming) alsnog tegen het lijf te lopen. Ja, de korenwolf is een machtig beest.

Speciaal voor de crisis wordt een poging gedaan om dit soort oponthoud in te perken. Gisteren stemde de Tweede Kamer in met de crisis en herstelwet. Voor 58 grote bouwprojecten komt de langverwachte versoepeling van de natuurbeschermingswet. Men hoopt dat de projecten nu niet jaren lang stil kunnen komen te liggen, omdat de dierenbescherming eerst wil uitzoeken of de 2,5 mm hoge Zeggekorfslak nog in het betreffende gebied verstopt zit. Of de knoflookpad nog ergens rondhupst.

Johan van den Gronden, directeur van het Wereld Natuurfonds is bezorgd over deze nieuwe wet. De uitstervingcrisis, zo meldt hij op deJoop.nl, is veel ernstiger en urgenter. ‘We kunnen onze ogen niet sluiten voor de zich alsmaar verder doorzettende verschraling van de natuur, zonder daar op termijn een hele hoge prijs voor te moeten betalen.’

Wat die mysterieuze hoge prijs is, blijft onduidelijk. Dat hoeft van den Gronden toch niet meer uit te leggen? Alleen hele grote klootzakken twijfelen nog aan het belang van biodiversiteit. Het is een hoger doel geworden, zoals Liefde, of Geluk. Daar stel je geen vragen over. Dat streef je na. Als zo’n bouwproject tot stilstand komt, moet je niet treuren over de verloren investering. Dan moet je blij zijn dat die arme diertjes op tijd werden gevonden en niet geplet zijn door een graafmachine.
Begrijp me niet verkeerd, ik draag de Zeggekorfslak en zijn vriendjes een warm hart toe. Maar nu gaat een andere crisis even voor. Die hele hoge prijs betalen we later nog wel eens.

woensdag 11 november 2009

Grapje! (zesde column next 11.11.2009)

De stormvloed is toch niet zo groot als werd verwacht. De VSNU, vereniging van universiteiten, zegt dat er 11% meer eerstejaars aan een universitaire studie beginnen dit jaar. Dat is dan wel een dubbel zo grote groei als vorig jaar, maar het is maar de helft van wat er op basis van de voorinschrijvingen in augustus gevreesd werd.

In de afgelopen drie maanden besloten 6000 inschrijvers om toch maar niet met hun studie te beginnen. ‘Grapje!’, zeiden ze tegen de roostermakers en zaal-inplanners. ‘Grapje!’ zeiden ze tegen de universiteit, voor wie een afhaker een soort microfinanciële malaise is. ‘Grapje’ zeiden ze tegen Plasterk en de belastingbetaler, die een OV-studentenkaart en studiefinanciering in zo’n afhaker hebben geïnvesteerd.

‘Het komt allemaal door de crisis’, zeggen ze bij de VSNU. ‘Mensen besluiten om in plaats van te reizen of te gaan werken, te kiezen voor de zekerheid van een studie.’ En gelijk hebben ze. Waarom niet, als het toch niet zo lekker loop op de arbeidsmarkt, je even inschrijven voor een propedeuse psychologie, of rechten? Dat eerste jaar is toch grotendeels vrijblijvend. No strings attached.

En als jij tijdens je propedeuse besluit dat je gewoon nog niet helemaal klaar bent voor je studie, als jij voelt dat je toch écht eerst een jaar moet gaan trekken in Zuid Amerika, dan moet je dat gewoon doen. Geen haan die er naar kraait. Als je je voor 1 februari uitschrijft mag je die 1250 euro studiefinanciering gewoon houden. De rest van je collegegeld krijg je teruggestort. De universiteit begrijpt heus wel dat jij nog niet helemaal weet wat je wilt en zal geduldig blijven wachten tot je het wél weet.

Maar het grootste grapje is nog wel dat de cijfers helemaal niet definitief zijn. Het blijft niet bij die 11%. Traditioneel valt één op de drie studenten in zijn eerste jaar uit. Met al die crisis-studeerders zal dat percentage nog veel hoger liggen.

In augustus dachten we dat er 25% meer studenten aan een studie zouden beginnen. In november zijn er nog 11% over. Volgend jaar zullen er wel gewoon evenveel mensen naar hun tweede jaar doorstromen als de afgelopen jaren. Het was allemaal maar een grapje.

woensdag 4 november 2009

Vaccinatie (vijfde column nrc.next 4.10.09)

‘President Obama heeft zijn dochters niet laten inenten. Dat zegt al genoeg. Allemaal troep in die vaccins.’ en ‘Tuuuurlijk vind Minister Klink het veilig! Hij heeft zelf aandelen in het farmaceutische bedrijf en heeft er dus grote belangen bij’. Op Telegraaf.nl is de paniek over de griepprik toegeslagen. Uiteindelijk doen ze het allemaal voor het geld. Osterhaus, Coutinho, Klink, allemaal leden van de griepmaffia die ons gaat vergiftigen met een onveilig vaccin.

Als de vaccinatie tegen de Mexicaanse griep net zo verloopt als de volksinenting tegen Humaan Papillomavirus (HPV), dreigt het een mislukking te worden. Dat virus veroorzaakt 70% van alle baarmoederhalskanker, maar toen er gratis werd ingeënt kwam minder dan de helft van de meisjes opdagen. De rest werd thuis gehouden door ouders die bang waren gemaakt door één van de vele ‘anti-vaccinatie’-websites. Amerikaanse meisjes zouden bij bosjes dood neervallen na de vaccinatie. Er zou rattengif aan het vaccin toegevoegd zijn, het zou autisme veroorzaken. Jammer genoeg wisten alleen de homeopaten dat. De echte artsen hadden de gevaren over het hoofd gezien. Of erger nog, opzettelijk verzwegen.

Ik vind het een regelrechte belediging voor één van de succesvolste medische uitvindingen ooit. Een uitvinding die pokken heeft uitgeroeid, en polio heeft gereduceerd tot een virus dat in Nederland alleen nog voorkomt bij orthodoxe christenen, bij de paranoïde lobby, en bij hun kinderen. Met een simpele som is te berekenen dat de aanstichters van deze paranoia, doden op zijn geweten krijgt.
Maar om Ab Klink en de gezondheidsraad weg te zetten als ‘Grote Graaiers’ is misschien nog wel erger. Zij waren er razendsnel bij, als één van de eerste in Europa. Ik ben blij dat onze minister ons maximaal besloot te beschermen tegen een nieuw, onbekend griepvirus, dat zeer besmettelijk bleek en waarvan niemand wist hoe dodelijk hij zou zijn. Klink bestelde razendsnel 34 miljoen griepvaccins. Voor de zekerheid. Dat noem ik welvaart.

Dat hij een risico nam om zo vroeg te bestellen wist Ab Klink. Dat de mislukking mede veroorzaakt zou kunnen worden door een acute paranoia epidemie, had hij waarschijnlijk niet bedacht. Helaas is daar geen inenting tegen mogelijk.

vrijdag 30 oktober 2009

Mag deze snotneus nog één dingetje zeggen over de AOW? (reactie op reacties op AOW artikel NRC Handelsblad dd 19 oktober)

http://weblogs.nrc.nl/expertdiscussies/afbraak-aow-treft-jongeren-en-de-nederlandse-beschaving/

Ik ben een hitser, een betoger zonder inzicht (Jan Aerts), een snotneus (Leonard Depoorter), ik heb pas recht van spreken als ik 48 jaar gewerkt heb (Martinus de Borst). Er is iets heel erg misgegaan met mijn scholing (Leen Karman), of nee, eigenlijk ben ik gewoon het bewijs van het falend onderwijs in Nederland (Loes Fruin). Maar gelukkig kom ik blijkbaar uit een stinkend rijke hoogopgeleide familie (Leen Karman, F. Markestein), dus daar kan ik me fijn achter verschuilen.

Met verbazing las ik de reacties op mijn opinieartikel van 19 oktober in NRC Handelsblad (Mijn generatie betaalt het geluk van de babyboomers). De ad hominae vlogen mij rond de oren in een expertdiscussie waar vooral de senioren zich roerden. En dan te bedenken dat juist onze generatie ervan wordt beschuldigd om roekeloos en agressief te reageren op online fora en gastenboeken. Ik ben blij om te zien dat er toch nog overeenkomsten zijn.

Er is veel mis met mij. Maar mijn generatie is er nog erger aan toe. Wij zijn de generatie ‘NIX’ (Loes Frijns), generatie ‘egoïsme’ (E. Starink). Wij kunnen niet meer lezen of denken (E. Starink). Wij bekijken als zuigelingen de wereld (Sjuul van Dissel). Wij zijn opgegroeid met een gouden lepel in de mond (Ron Flonders). Oh wij, wij, duivelskinderen. Wij, beginnen zelden voor ons twintigste aan onze loopbaan, maar menen wel direct recht te hebben op een koophuis en één of twee auto’s, om nog maar te zwijgen van een riante pensioenvoorziening, die de meesten van ons straks in staat zal stellen er op hun 60e mee te stoppen (Boudewijn Turin).

Dus steek ik nu maar heel verlegen mijn vingertje op en vraag blozend: lieve babyboomers, mag deze snotneus nog één dingetje zeggen over de inhoud van de reacties?

Inhoudelijk werd mijn stuk in de meeste gevallen puur beoordeeld op één zinnetje. Het zinnetje dat vertelde over het profiteren van de babyboomers en dat ze nu ook weer uit de wind zouden worden gehouden. Als ik had geweten hoezeer dat ene zinnetje de discussie zou domineren, had ik hem weggelaten. Niet omdat hij niet waar is, maar omdat er een inhoudelijk betere discussie gevoerd had kunnen worden als ik hem niet had geschreven.

Waar wilde ik dat de discussie wel over ging?

Alleen over het feit of het rechtvaardig is dat de oudere generatie niet meebetaalt aan de schuld die we met zijn allen hebben opgebouwd. Die schuld stijgt dit jaar naar het hoogste niveau ooit (daar moeten natuurlijk de extra bezittingen van de overheid af en de economie is ook flink gegroeid dus qua percentage is het geen record, maar dan nog). Over die schuld die achterblijft heeft niemand gerept (behalve Jonathan Knibbe die me bijviel).

We zijn zover in de rode cijfers gekomen omdat banken overeind moesten worden gehouden. En zonder een zondaar voor die staatsschuld aan te wijzen: feit blijft dat er stevige bezuinigingen moeten worden doorgevoerd zodat wij, de aanstaand werkende bevolking, ons niet naast een peperdure AOW ook nog eens blauw betalen aan de rente op die staatsschuld. Iedereen die de leeftijdsgrens van de AOW heeft gepasseerd is veilig, die ontloopt de bezuinigingen. Dus nee, de babyboomers laten ons niet achter in een derdewereldland waar we van de honger sterven, maar het heeft er qua staatsfinanciën hier wel eens beter uitgezien.

Oh, had ik dat zinnetje maar niet getypt. Ik had zo graag gewild dat de discussie zou gaan over het gebrek aan geluid vanuit invloed onze generatie. Uw woedende reacties bevestigden mijn vermoeden dat u de stem van mijn generatie niet vaak hoort. Die enkele generatiegenoot in de vakbonden overstemt u met gemak, of u snoert ons de mond met “je mag pas meepraten als je 48 jaar hebt gewerkt, snotneus”. Opvallend dat hetzelfde gebeurde in de discussie over het artikel. Wij communiceren via andere kanalen. De meeste bijval (maar ook hevige discussie) kwam van weblogs als sargasso.nl en het fok!Forum. Terwijl op de expertdiscussiesite een waar babyboombombardement plaatsvond. Toch krijgen wij beduidend minder voor elkaar dan de gevestigde orde. Dus herhaal ik mijn eigen artikel: de jongeren zouden democratische macht moeten hebben maar vinden hun weg niet in de oude systemen die uitgevonden en overbevolkt zijn door babyboomers. Is dat onze fout en ons probleem? Of is het een probleem dat ons allen aangaat en moeten we het proberen op te lossen?

Een andere generatieclash ligt in ‘solidariteit versus egoïsme’. In vele reacties werd geschreven dat de babyboomers ook hebben meebetaald aan de AOW van de generatie daarvoor, en dat het niet solidair zou zijn als wij niet hetzelfde zouden doen. Maar de AOW die wij voor de babyboomers moeten betalen, vraagt een heel ander soort solidariteit van ons. Want u gaat niet meer netjes dood als u 73 bent. U heeft er de afgelopen jaren stilzwijgend al minstens twee jaar bijgekregen aan het einde van uw leven (direct gevolg van studiefinanciering en subsidiering van promotie-onderzoek trouwens). Verder was in 1950 maar 7,7 procent van de bevolking 65 jaar of ouder; nu is dat 14,3 procent; in 2040 is dit percentage gestegen tot bijna 25 procent van de bevolking. De solidariteit die u heeft opgebracht was minder veeleisend dan die nu van ons gevraagd wordt.

Ik ben van mening dat de AOW-leeftijd omhoog moet voordat alle babyboomers met pensioen gaan, zodat de bezuinigingen eerlijk verdeeld worden. En ook zonder dat ene zinnetje in mijn betoog; ook zonder te wijzen naar hoe moeilijk elke generatie het heeft gehad, of wie waar in de geschiedenis de dupe van is geworden, denk ik dat de argumentatie voor dat standpunt staat als een huis.

We hoeven niet te vrezen. Hoe groot de generatieclash ook wordt: we zullen elkaar nooit loslaten. Of onze ouders het nu beter of slechter dan wij hebben gehad, wij erven hun bezittingen of hun schuld. Ouders zullen altijd voor hun kinderen blijven zorgen, en kinderen voor hun ouders als ze dat op den duur zelf niet meer kunnen. En hoe hoog de gemoederen ook oplopen, dit was geen oorlog. Hooguit een opstootje, gebekvecht, als in een huiselijke ruzie die ietwat uit de hand liep. Ik dank u voor uw hartstochtelijke reacties. Het was me een waar genoegen.

woensdag 28 oktober 2009

Nachtmerries (vierde column next 28 oktober)

Sinds een paar weken is er op de Britse televisie een klimaatfilmpje te zien. Voor het slapen gaan leest papa een verhaaltje voor aan zijn dochtertje. ‘Ooit was er een land met verschrikkelijke overstromingen en stormen. Terwijl er in andere delen juist een allesvernietigende droogte heerste.’ In het boek zien we een lief grijs konijntje dat tranen met tuiten huilt bij het zien van het verdroogde land.

‘Wetenschappers zeiden dat het kwam door te veel CO2, dat de lucht in ging als de volwassenen energie gebruikten.’ Er wordt ingezoomd op een plaatje van een huis waarboven een enorm zwart monster hangt met grijparmen en een griezelige mond. Het meisje zet grote ogen op maar papa vertelt door: ‘Sommige plekken verdwenen zelfs helemaal onder water. En de kinderen moesten leven met de verschrikkelijke gevolgen.’ Een hondje zwemt rond in zijn verdronken dorp. Na een tijdje verdwijnt hij helemaal onder water.

Bij het zien van het filmpje moest ik denken aan mijn eigen nachtmerries over de ozonlaag. Bij gebrek aan een griezelig voorleesboek wist ik niet precies wat de ozonlaag was, maar er zat een gat in, en binnenkort zouden we niet meer naar het strand kunnen, en zou het gevaarlijk zijn om buiten te spelen. En uiteindelijk zouden we dan allemaal verbranden.

Voor de volwassen mensen zijn er nu ook verhaaltjes. Bijvoorbeeld dat je een slecht mens bent als je geen spaarlampen koopt, of een elektrische auto. En dat de bossen verdwijnen en de ijsberen, en dat dat allemaal onze schuld is. We geloven dat er geen maatregel te duur is om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Natuurlijk kunnen we het geld ook wel aan iets anders uitgeven. Maar wie heeft er nou wat aan gezondheidszorg of onderwijs als we toch niet meer op onze planeet kunnen leven?

Aan het einde van het verhaaltje slaat het dochtertje haar ogen op naar papa. ‘And Daddy? Does the story have a happy end?’ Even is het stil. En dan schalt ineens de overheidsstem door de kamer. ‘Dat hangt alleen van pappie zelf af,’ zegt de stem. Want als pappie goed naar het verhaaltje heeft geluisterd, komt er misschien, heel misschien, nog een happy end.

woensdag 21 oktober 2009

Diwali (derde column nrc.next)

Diwali 2009. We vieren het Indiase lichtjesfeest in een container in Diemen Zuid. Dalaja, onze Indiase collega die nooit wat zegt, heeft onze uitgenodigd voor koffie. Dus in plaats van onze vrijdagmiddagborrel, waar we ons wekelijks beklagen over alles wat niet lukt in het onderzoek, zitten we op de grond naast haar bed om een bijzettafeltje heen. De koffie staat op tafel, naast een paar bordjes met mierzoete Indiase gebakjes die niemand durft te pakken. Het blijft lang stil.

‘Hoe lang ben jij nu al bezig?’ Dalaja glimlacht. ‘Sinds april 2007’. Dat weten we eigenlijk allemaal wel. Dalaja is al tweeënhalf jaar bezig met haar promotie onderzoek maar er zijn nog geen resultaten. Het apparaat waarmee ze de inhoud van haar cellen moest meten ging stuk. Toen bleek het protocol niet te werken en toen ze met een ander protocol uiteindelijk een interessante observatie deed, bleek het de volgende maand niet meer te reproduceren. Een artefact, een toevalligheid, geen wetenschap.

Ze is geen uitzondering. De meeste gasten op het feestje zoeken al jaren het resultaat dat ze kunnen publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Mijn buurman is nu bijna klaar, die promoveert volgende week na zes jaar. Na vier jaar was zijn beurs op, toen ging hij in de WW. Hij heeft nog nooit zo hard gewerkt als in die jaren.

Was promoveren maar een zwaar beroep. Dan mochten we klagen over lange dagen, lage lonen en uitzichtloze situaties. Maar we zijn geen stratenmakers, en ook geen havenarbeiders. We zijn hoog opgeleid, de intellectuele elite van Nederland. En dit is toch wat we wilden?

Het feestje is snel ten einde. Ik moet nog even langs het laboratorium. Meten aan mijn nieuwste experimentele opstelling. Bacteriën groeien dag en nacht door. Ze gaan nooit slapen, nooit met vakantie. Terwijl Dalaja de kaarsjes in haar container uitblaast zit ik voor de reactor naar mijn mysterieuze stam te turen. Zometeen vindt hier de magie plaats. Zometeen, als de suiker op is, doet hij iets waarvan niemand begrijpt waarom hij dat doet. Ooit zal ik het weten. Ooit zal het het allemaal waard zijn.

maandag 19 oktober 2009

Mijn generatie betaalt het geluk van de babyboomers (artikel NRC Handelsblad 19 oktober 2009)

De AOW-leeftijd gaat naar 67 jaar. Maar nu nog even niet. Eerst wordt er gewacht tot alle mensen die in de tien jaar na de oorlog geboren zijn, 65 zijn geworden en hun AOW kunnen opstrijken. Daarna, als het toppunt van de vergrijzing geweest is, wordt er pas ingegrepen. En dat terwijl de premies die de werkende bevolking voor de AOW afdraagt, allang niet meer de kosten dekken. Sterker nog, ongeveer één tiende van de huidige overheidsuitgaven hebben we helemaal niet, dat wordt geleend. De babyboomers laten ons dus niet alleen achter met een peperdure regeling, maar ook nog eens met een razendsnel groeiende staatsschuld.

Het kabinet klopt zichzelf op de borst met hun razendsnelle besluit. ‘Taboeloos ingrijpen’ kan van het to do listje worden geschrapt, zelfs de Partij van de ‘Arbeid’ stemde zonder morren in. En nu? Moeten de jongeren blij zijn dat die AOW leeftijd eindelijk omhoog gaat, dat er eindelijk wat lucht in de overheidsfinanciën komt? Of moeten we ons afvragen waarom dit niet veel eerder is gebeurd?

Waar waren de jongeren eigenlijk toen dit besloten werd? Tja, waar waren we eigenlijk? Waarschijnlijk was het voor de meeste alsof er een telefoonverkoper opbelde met een aanbieding voor een uitvaartverzekering. Lachwekkend, compleet irrelevant, geen prioriteit. We beginnen net met werken, en hopen dat we zo’n leuke carrière voor de boeg te hebben dat we er niet aan moeten denken om met 65 te stoppen.

De babyboomers willen wel stoppen en de clichés over de ouderen worden veelvuldig misbruikt in de discussie. We gunnen onze ouders hun oudedag toch wel na zoveel jaren noeste arbeid? Ze hebben tenslotte ons land weer opgebouwd, ze hebben ons gevoed, naar school gestuurd, een toekomst gegeven. Tranentrekkende beelden worden geschetst van 64 jarige mannen die op hun knieën nog straten aan het maken zijn en zuchtend dromen over hun welverdiende pensieon.

Maar ondertussen hebben we het ook over een generatie die heeft kunnen profiteren van een zeer ruim sociaal stelsel: studiefinanciering zolang ze wilden, VUT, prepensioen, WAO voor elk pijntje, ontslagvergoedingen. Voorzieningen waar wij allemaal geen gebruik meer van kunnen maken, of alleen in een sterk versoberde variant. En nu worden de babyboomers weer uit de wind gehouden. Maar ja, waar waren we? Onze stem werd nergens gehoord.

In tegenstelling tot wat velen beweren, zijn we wel betrokken bij politiek. De door BumaStemra voorgestelde embed-tarieven voor filmpjes op blogs en Hyves leverden een stormvloed aan woedende twitter berichten en online petities op. In juni van dit jaar sprongen we nog massaal in de bres voor onze Iraanse generatiegenoten die tegen de uitkomst van de frauduleuze verkiezing streden. Er wordt geblogt en getwitterd bij het leven: is straks een tweede studie nog wel betaalbaar? Komt er een quotum voor vrouwen in topfuncties? Komt Powned wel bij de publieke omroep? Maar de AOW is niet echt populair: zelfs de ‘AOWnaar67’- hyves heeft maar 10 leden. Niemand heeft nog een forumbericht achtergelaten.

Ik wil niet schrijven over een kloof. Een kloof impliceert dat er ergens een gat zit, een abrupte onderbreking en dat is niet het geval. Het is een schuivende verandering: hoe jonger de werknemer, hoe moeilijker hij het vindt om zich vertegenwoordigd te zien in de ouderwetse overlegstructuren van Nederland. De vakbonden vertegenwoordigen nog maar 20% van de beroepsbevolking, en daarvan is maar een minitieus deel jong. Wij zijn niet zo van de hesjes, we gaan niet op een regenachtig Malieveld staan met een megafoon. En zelfs het idee ‘lidmaatschap’ spreekt niet echt meer aan.

De jongeren die wel bij klassieke vakbonden zijn aangesloten krijgen ondertussen ook niet veel voor elkaar. De geluiden van CNV jongeren (AOW naar 67) werden sterk afgezwakt richting een voorstel met een wel heel langzame invoering door de moedervakbond. Bij de FNV hebben de rijen zich ook gesloten: de jongerenfractie is tegen het kabinetsvoorstel. Of dat een unaniem besluit was is maar de vraag: Opzegservicefnv.hyves.nl heeft ondertussen 146 leden en twaalf pagina’s aan forumberichten.
http://www.nrc.nl/opinie/article2391080.ece/Mijn_generatie_betaalt_het_geluk_van_de_babyboomers

Bij de politieke partijen was het vooral het jongeren-CDA die een veelzeggende actie voerde door de rommel van de vakbondsprotesten op het Malieveld op te ruimen. Zij noemden zichzelf terecht de ‘puinruim-generatie’. Maar ook zij zijn zeer waarschijnlijk overruled door het CDA, getuige het huidige voorstel waarin de generatie van Balkenende bijna geheel ontzien wordt.

De SP-jongeren laten zien hoezeer die kleine groep jongeren die wel politiek georganiseerd zijn geïndoctrineerd worden door de moederpartij. Op de website www.65blijft65.nl blijft voorzitter Eva Gerrebrands er op hameren dat we 23.000 euro aan belastinggeld mislopen doordat we twee jaar minder AOW opstrijken.
Ach, bleef het maar bij 23.000 euro. Zolang er ouderen zijn die profiteren van onbetaalbare voorzieningen, zal onze generatie veel meer afdragen dan we terugkrijgen. De babyboomers mogen dan wel een mooi land voor ons hebben opgebouwd, ze hebben het in waardeloze staat aan ons achtergelaten.

Rosanne Hertzberger (25) is columnist van nrc.next en eerder van het Leidse studentenblad Mare. Zij promoveert in de moleculaire microbiologie aan de Universiteit van Amsterdam.

woensdag 14 oktober 2009

Suffe hesjes (tweede column nrc.next)

Wie is die mevrouw eigenlijk? Die Jongerius? Die pretendeert dat ze ‘onze’ belangen loopt te behartigen. Mijn belangen behartigt ze niet. Ik ben niet lid van haar vakbond. Het spreekt me niet zo aan, zo’n club met suffe hesjes, die te pas en te onpas het land dreigt plat te leggen met woeste OV-stakingen.
En eigenlijk spreekt het niemand meer aan. Nog maar 20 procent van de Nederlandse werknemers is lid. En die zijn voornamelijk grijs en verbitterd.

Het is best bijzonder dat een organisatie die al dertig jaar lang leegloopt, namens ons de AOW-onderhandelingen voert. Die AOW geldt straks namelijk voor alle werknemers, niet alleen voor de vakbondsleden. Terwijl het ons misschien niet zoveel kan schelen als we twee jaar langer moeten doorwerken. Wij hebben geen vakbond meer nodig. Wij slepen zelf wel de loonsverhoging en voordelige pensioenregeling uit onze werkgever. En vaak met aanzienlijk meer efficiëntie en succes.

Dit weekend leek het eventjes alsof de FNV een kans aangreep om weer een beetje op te bloeien. Het oude arbeids-maatje PvdA kon niet meer om steun worden gevraagd, die stemmen gewoon vóór die 67 jaar. Dus flirtte Jongerius openlijk met de nieuwe arbeiderspartij PVV. Een arbeiderspartij die wel een achterban heeft. Een groeiende zelfs. Wilders nodigde haar prompt uit voor een overleg.

Maar de liefde tussen Jongerius en Wilders duurde maar één weekend. Zondagavond om 23:14 stuurde FNV haastig een persbericht. Bang om haar achterban kwijt te raken, ontkende ze snel „een samenwerking” met de PVV.

En zo kan het gebeuren dat Jongerius de grootste politieke steun die op dit moment te krijgen is afwijst. Nou, mevrouw Jongerius, wees maar niet bang dat uw achterban er opeens van door gaat door uw vluggertje. Uw achterban is al dertig jaar bezig met er van door aan het gaan. De arbeider heeft niks meer aan de vakbond.
Vrijdag stemt het kabinet in met 67 jaar en de PVV komt als enige winnaar uit de bus. Alweer.

woensdag 7 oktober 2009

Zelfkastijding (Eerste column nrc.next)

En wij maar denken dat die boeren bij ‘Boer zoekt Vrouw’ allemaal van die prachtige boerenbedrijven hebben. 3,6 miljoen kijkers worden elke zondag voor de gek gehouden. Boeren zijn armoezaaiers. 20 eurocent wordt er nog maar voor een liter melk betaald tegenwoordig! Gisteren blokkeerden ze het hoofdkantoor van FrieslandFoods, maandag parkeerden ze hun trekkers in Brussel.

Boeren voeren normaal actie door miljoenen liters melk weg te gooien in een veldje achteraf, als een soort zelfkastijding. Prachtig! Mijn favoriete manier van actievoeren. Ze zouden dat in het openbaar vervoer ook eens moeten proberen.
Toch, met zelfkastijding krijg je alleen aandacht. Voor geld moet je in Brussel zijn. Daar wordt jaarlijks 55 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgetrokken, de helft van het hele EU-budget.

In de jaren zestig begon Europa al met het pamperen: alle melk die niet meer voor een bepaalde marktprijs verkocht kon worden, werd met belastingcenten gekocht. Wilden ze hun melk op de wereldmarkt dumpen? Dan betaalde Europa het verschil tussen de Europese prijs en de wereldprijs. Niks was teveel. Het logische gevolg: melkplassen en boterbergen aan overproductie. Dus kwam er nog meer regulatie: melkquota. Als er namelijk niet teveel geproduceerd wordt, blijft de prijs ook op een bepaald niveau.

Maar die melkquota zijn een continue bron van ellende. Is de melkprijs hoog? Dan moet dat melkquotum zo snel mogelijk weg, zodat er meer geproduceerd kan worden. Is de melkprijs laag? Dan moeten er zo snel mogelijk weer quota komen, zodat de prijzen weer stijgen.

En nu doet de EU het enige verstandige: per 2015 worden die melkquota helemaal afgeschaft. En worden de boeren misschien, in plaats van woedende subsidietrekkers, gewoon weer ondernemers. Ondernemers die, als de supermarkt er te weinig voor betaalt, niet verongelijkt met een hooivorkje in de lucht gaan zwaaien. Ondernemers die gewoon moeten concurreren, net als ieder ander.

En mocht een boer het onverhoopt niet redden zonder zijn pamper, dan zijn er nog altijd 3,6 miljoen mensen die willen betalen voor een kijkje in zijn liefdesleven.