‘Grenzeloze generatie is egoïstisch.’, ‘Jongeren zijn hedonistischer dan ooit’, ‘Ouders van nu kunnen niet meer opvoeden.’ Afgelopen maandag brak een nieuwe week van generatie-bashen aan. Dit alles ter gelegenheid van het boek ‘Grenzeloze Generatie’ dat gepresenteerd werd door onderzoeksbureau Motivaction ter gelegenheid van hun 5e jubileum. En wat is er feestelijker dan met geheven vingertje een boek te presenteren over de verdorvenheid van onze jongste maatschappijgenoten.
Lezen van het boek is niet nodig, de illustrerende plaatjes zeggen genoeg. Achtereenvolgens zien wij: jongere met frikadel speciaal, jongeren die de fotograaf moonen, jongeren die hun middelvinger opsteken, jongeren met hun voeten op de bank in de trein, jongeren met bierflesjes, en een jongen met een ‘Fuck you’ trui aan. Aanschouw onze generatie: we zijn asociaal, materialistisch, zelfingenomen en egocentrisch. Er is ergens iets flink mis gegaan met onze opvoeding.
Die conclusies werden massaal overgenomen door de media. Het publiek vond het prachtig. Alle babyboom-abonnees likkebaardden bij zoveel bevestiging van wat ze eigenlijk allang wisten. Maar waar baseren de schrijvers hun conclusies eigenlijk op? Na het zien van de onderzoeksresultaten kon ik maar één conclusie trekken: er is niet zoveel veranderd in de afgelopen tien jaar. Jongeren houden er nog steeds van om op te vallen. Jongeren vinden het nog steeds leuk om geld uit te geven. Jongeren zetten zich nog steeds minder in om hun woonomgeving leefbaar te houden. Daarin is allemaal niets verandert. In 80% van de vragen die de jongeren beantwoord hebben zijn er geen verschuivingen waar te nemen ten opzichte van tien jaar geleden.
Sterker nog, in veel gevallen zijn het juist de oudere generaties die veranderen. Zo houden ouderen steeds meer van gewelddadige films, en ze vinden het ook fijner om bekeken te worden dan tien jaar geleden. De jongeren zijn daar allemaal verrassend gelijk in gebleven. De geobserveerde trends in de mentaliteitsverandering van de ‘grenzeloze generatie’ zijn flinterdun. Maar ja, Motivaction viert maar één keer zijn 5e jubileum. En dan is het wel zo leuk als je een ingrijpende maatschappelijke verschuiving signaleert.
Niet alleen de veronderstelde mentaliteitsverandering wordt als probleem gezien. Ook de gedragsveranderingen die de afgelopen tijd worden gesignaleerd vindt het boek zorgwekkend, ook al zijn die vaak in de media schromelijk overdreven, of zonder bewijs. Dat comazuipen bijvoorbeeld. Recentelijk komt aan het licht dat juist 55-plussers steeds vaker een drankprobleem hebben. Oftewel: we drinken allemaal meer alcohol, niet alleen de jeugd. Een ander voorbeeld is breezerseks. Meisjes zouden hun lichaam in ruil voor een sigaret, hamburger of breezer aan iedereen aanbieden. Rouvoet en Plassterk schreven bezorgde nota’s en beleidsstukken over de pornoficering van de maatschappij en de walgelijke seksuele moraal bij menig tiener. Maar wat bleek uit onderzoek van het ministerie van VWS? Ruilseks komt wel voor, maar is van alle tijden. Jongeren hebben wel eerder seks, maar blijven gemiddeld lang in een monogame relatie. Oftewel, het valt allemaal wel mee.
Maar leg dat maar eens uit aan de gemiddelde babyboomer. Geen enkele weerlegging, afzwakking of nuance haalt de voorpagina. En telkens als een jeugdige een grote mond geeft, of zijn middelvinger opsteekt, ziet hij de stelling bevestigt. En denkt daar voor het gemak bij dat de jeugd niet alleen brutaal is, maar ook steeds brutaler wordt. Of zoals de Volkskrant stelt: ‘de jongere generatie is een sociale tijdbom’.
Over de betrokkenheid van de jeugd werd al vaker bezorgd geschreven. In het boekje ‘Boeiuh’ stelde nrc.next columnist Rob Wijnberg al dat we nauwelijks naar het journaal kijken, dat we niet lid zijn van een politieke partij en nooit eens een goed boek lezen. Recentelijk kwam de mentaliteit van de jongste generatie weer uitgebreid aan bod in het AOW-debat (onder andere op de nrc-site naar aanleiding van een artikel van mijn hand). Ons werd gebrek aan solidariteit en respect verweten, wij kijken niet om naar de zwakkeren en ouderen in de samenleving. En ook deze schrijvers komen tot de conclusie: met de maatschappelijke betrokkenheid van de jeugd is het behoorlijk mis.
Dit boek wijdt dat aan onze opvoeding. De ouders van tegenwoordig zijn te druk met zichzelf bezig om belangrijke normen en waarden over te brengen op hun kinderen. Een causaal verband tussen de opvoeding en de mentaliteit van een groep die grotendeels het ouderlijk huis al heeft verlaten ontbreekt hier compleet. Het is niet duidelijk of we onze normen en waarden nou dankzij, of ondanks onze egoïstische ouders hebben gekregen. Maar één ding is zeker: iemand moet de schuld krijgen van de ziekte van deze generatie. Als het de ouders niet zijn, dan moet het wel aan het onderwijs liggen. Of misschien waren het de video-games, of de Ipod, of dat gechat en getwitter de hele tijd? Niemand weet wat dat met de hersenen van een kind kan doen.
Of ligt het aan iets anders? Kan je ook gewoon volledig rationeel en bij zinnen zijn, en tóch tegen meer solidariteit zijn? Kan je vinden, zonder een psychopaat te zijn of een klootzak, dat 52% in het hoogste belastingtarief een beetje teveel betrokkenheid is? Dat het importeren van één miljoen buitenlanders uit pure solidariteit wat ver gaat? Is het denkbaar dat deze generatie niet ziek is, of alcoholistisch, of een lage moraal heeft, maar er gewoon andere normen en waarden op nahoudt?
Jelte Wiersma, redacteur van Elsevier, liet in augustus dit jaar aan de hand van verschillende onderzoeken exact deze trend zien: ’s Lands jongste generatie is niet ziek, ze zijn gewoonweg iets rechtser en behoudender dan hun ouders. De jeugd vindt familiewaarden en vriendenkring steeds belangrijker, ze zijn vaderlandslievender, er wordt weer meer getrouwd. We vinden dat er gewerkt moet worden, dat men rendabel moet zijn, dat je verantwoordelijk bent voor je eigen carrière en succes. Dat is niet asociaal, dat is een logische reactie in een maatschappij die doordrenkt is met de linkse waarden van hun ouders.
Vergeet niet dat nieuwe principes niet per se slechte principes zijn als gevolg van een slechte opvoeding of moraal. De babyboomers waren ook ooit de verdorven generatie toen hun ouders erachter kwamen dat de kinderen preutsheid, bescheidenheid en vlijt niet meer zo hoog in het vaandel hadden als zijzelf. De geschiedenis herhaalt zich. En pas als de heilige huisjes van de babyboom generatie niet meer absoluut zijn, zal er weer ruimte komen voor het nieuwe geluid van deze veelbelovende generatie.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten