maandag 2 augustus 2010

Formatie 2010 (nrc.next 2.8.2010)

Het is dag 53 van de formatie en de weg naar het rechtse kabinet wordt opnieuw ingeslagen. Als er verder niets mis gaat zal er volgende week eindelijk inhoudelijk worden onderhandeld over een VVD-CDA minderheidskabinet met PVV gedoogsteun. Een kabinet dat bij uitstek slagvaardig de staatsschuld kan terugdringen en de Nederlandse economie uit het slop kan trekken door de overheidsuitgaven terug te dringen in plaats van de lasten te verzwaren. Ik vind het een absolute opluchting.

Op eigen houtje lieten VVD, CDA en PVV vrijdag aan de informateur weten dat een minderheidskabinet een optie was. Door het zegel van dat ‘staatsrechterlijk uiterst redmiddel’ te verbreken is de formatie eindelijk in de broodnodige stroomversnelling geraakt. Hoe lang zou het immers nog moeten duren voordat het Hare Majesteit zou behagen om eindelijk toe te staan minderheidskabinetten in overweging te nemen? Hoeveel persconferenties en informateurs zijn we dan verder?

Een minderheidskabinet is geen optimale, maar wel een elegante oplossing. In Denemarken zorgt zo’n gedoogd kabinet al 9 jaar voor een stabiele politieke situatie. De Deense volkspartij, een Deense PVV, die de gedoogsteun geeft heeft afgesproken met de twee regeringspartijen dat ze met een aantal cruciale punten uit het regeerakkoord zullen meestemmen in ruil voor strengere immigratie en integratie wetgeving.

Net als in Denemarken zal de PVV niet alle wetgeving gedogen. Maar dat is juist de charme van het minderheidskabinet. De regeerbaarheid van het land wordt verzekerd omdat enkele kernpunten worden vastgelegd in een akkoord op hoofdlijnen. Voor ander beleid moeten gelegenheidsmeerderheden worden gevonden in de kamer. Een minderheidskabinet betekent daarom per definitie dat de Tweede Kamer wordt versterkt in haar macht.

Er is echter veel kritiek op dit idee van een minderheidskabinet. Halsema noemt het onvoorstelbaar dat de VVD en CDA zich willen laten ‘gijzelen’ door de PVV. D66-voorman Pechtold wijst er op dat de informateur van de koningin alleen meerderheidskabinetten mocht onderzoeken. U hoort het goed: deze rasdemocraat vindt niet dat er naar een minderheidskabinet mag worden gekeken zolang onze monarch dat niet wenst.

En dan is er Cohen. Hij blijft hardnekkig hameren op meerderheidsopties zoals Paars plus plus CDA. Waarom hij denkt dat de onderhandelingen wel zullen slagen als het CDA aanschuift is onduidelijk. Eigenlijk zijn de denkpatronen van Cohen tijdens deze hele formatie al onduidelijk. Tijdens de verkiezingen was de afkeur van de PVV veruit het meest uitgesproken PvdA standpunt. De PVV moest ten alle tijden worden uitgesloten. De PVV schuurde tegen de rechtsstaat. Ter vergelijking: de PvdA vindt dat Israel met Hamas moet praten maar weigert zelf categorisch om ooit met de PVV om de tafel te gaan zitten. Toch is het Cohen die er, door zijn weigering om zelf met de VVD en CDA te onderhandelen, nu voor zorgt dat zijn grootste angstscenario werkelijkheid wordt: macht voor de PVV. Wilders heeft hem via Twitter al een bedankje gestuurd.

Dat de PVV zal profiteren van deze machtspositie zonder verantwoordelijkheid, is duidelijk. Wilders kan de schijn ophouden dat de PVV na het debacle in Den Haag toch heus wel regeringsverantwoordelijkheid durft te nemen, terwijl hij gewoon vanuit de oppositie kan blijven islam-bashen en hij geen ministers hoeft te leveren. Maar er is ook een andere kant. Deze gedoogsteun kan ook een nieuw hoofdstuk inluiden voor de PVV. Nu ze medeplichtig zijn aan het beleid zullen ze een deel van het protestimago moeten laten varen. De PVV-kiezer zal de klaagzang over ‘die Haagse politiek’ en ‘wat ze nu weer bedacht hebben’ moeten opgeven. Hun partij, hun Geert, stond erbij en keek ernaar.

1 opmerking: